Hirðisbréf Norræna biskuparáðsins

„Þegar Jósef vaknaði, gjörði hann eins og engill Drottins hafði boðið honum og tók konu sína til sín“ (Mt 1,24a)

(polski poniżej)

Þannig lauk frásögn guðspjallamannsins Matteusar um draum Jósefs þar sem Guð skýrir frá áformum sínum um Maríu og telur í hann kjark. Jósef, sem Guð talaði við í gegnum drauma, á sér sinn leynda og hulda stað í guðspjöllunum og gegnir mikilvægu hlutverki í hjálpræðissögunni vegna hógværrar trúmennsku sinnar. „Í Jósef sá Jesús ljúfa ást Guðs“ (Patris Corde, 2). Í hefð kirkjunnar hefur Jósef orðið æ mikilvægari. Frans páfi lagði áherslu á hlutverk Jósefs í kristnu lífi okkar, ekki síst í helgisiðunum, með því að kveða á um að hann skyldi alltaf nefndur í efstubæninni. Þetta ár, sem hefur verið lýst Ár heilags Jósefs, gefur okkur tækifæri til að kynnast Jósef betur og leita hjálpar hans til að geta fylgt Jesú enn betur.

No. 1 Jósef er maður trúar og grandvarleika (sbr. Mt 1,19). Eins og Abraham, faðir okkar í trúnni, er hann sýndur sem grandvar maður. Hann vill ekki valda Maríu mey skömm eða skaða. Í honum verður hugsjón Biblíunnar að veruleika: Þessi maður er kallaður til að lifa í trú og réttlæti. Jósef hlustar á rödd Guðs og fylgir vilja Guðs, jafnvel þótt það krefjist mikils af honum og erfitt sé að skilja það. Á þennan hátt verður Jósef kennari okkar þegar reynir á trú okkar og hann kennir okkur að setja allt okkar í hendur Guðs, jafnvel við erfiðar aðstæður.

No. 2 Jósef er maður bænar og kyrrðar. Ekki hefur varðveist eitt einasta orð úr munni Jósefs. Á hinn bóginn virðist hann hafa hlustað á leiðbeiningar Guðs (sbr. Mt 1,24). Í hlýðni gerði hann það sem Guð vildi að hann gerði. Við þörfnumst þagnar til að nota sem heilagt rými, þar sem við getum lært að þekkja blíða en þó skýra rödd Guðs. Jósef var trúfastur gyðingur og því verðum við að trúa því að hann hafi verið vel heima í Ritningunni og „jórtrað“ á orði Guðs í bæn sinni. Vissulega varð hann líka að kenna Jesú að biðja. Teresa frá Avila lítur á Jósef sem kennara okkar í bænalistinni. Ef við finnum ekki andlega leiðsögn getum við alltaf leitað til hans.

No. 3 Jósef er verndari fjölskyldunnar (sbr. Mt 2,13-23). Á hættustund ber hann ábyrgð á litlu fjölskyldunni sinni og öryggi hennar í Egyptalandi og snýr síðan aftur til Nasaret. Við vitum ekki mikið um daglegt líf heima í Nasaret. Þetta var vissulega erfitt og krefjandi líf fyrir Jósef sem þurfti að framfleyta fjölskyldu sinni. Þegar við lítum á líf hinnar heilögu fjölskyldu veitir það okkur innblástur fyrir eigið fjölskyldulíf. Jesús er í miðjunni, þá kemur María mey sem móðir Jesú og móðir okkar, á meðan Jósef stendur nokkuð meira í bakgrunni. Með þessu kyrrláta, þjónandi og verndandi verkefni verður hann fyrirmynd allra feðra. Við vitum hversu mikilvægt hlutverk föðurins er í friðsömu uppeldi barnanna. Það er því ánægjulegt að sjá hvernig feður taka í auknum mæli hlutverk sitt alvarlega og hugsa vel um börnin sín og njóta þess að eyða tíma með þeim. Þetta er hvetjandi, ekki síst á sama tíma og margir feður hafa sagt sig frá skyldum sínum eða eru jafnvel fjarverandi.

No. 4 Jósef er fyrirmynd og málsvari verkamanna. Eins og flestir þurfti Jósef að framfleyta sér og fjölskyldu sinni með störfum sínum. Í biblíulegum skilningi hefur vinnan alltaf sérstakt gildi. Hún er líka köllun um að taka þátt í sköpun Guðs. Með hversdagslegu, stundum erfiðu starfi, getum við – eins og Jósef – unnið saman með Skaparanum og þar með tjáð fegurð sköpunarinnar. Því miður eru margir verkamenn sviptir virðingu sinni og verða fyrir misnotkun af ýmsu tagi. „Verður er verkamaðurinn launa sinna“ (1Tm 5,18). Þess vegna er þörf á Jósef sem sérstökum aðstoðarmanni. Hann getur hvatt okkur öll til að starfa í návist Jesú og vegna Jesú. Þannig getum við öll lagt okkar af mörkum til að gera samfélagið betra, sanngjarnara og friðsælla, allt til heiðurs Guði og almannaheill.

No. 5 Jósef er hinn hreinlífi brúðgumi Maríu meyjar. Hann studdi hana dyggilega þegar eilífur Sonur Föðurins, „Guð af Guði, ljós af ljósi“ dafnaði í móðurkviði hennar. Í samfélagi sem leggur ofuráherslu á kynlíf gefur Jósef okkur öllum dýrmætan vitnisburð með skírlífi sínu. Hreinleiki vísar ekki aðeins til kynferðis- og ástalífs, heldur er hann „samantekt á viðhorfi sem er andstætt drottnunargirni. Skírlífi er frelsi frá eignarhaldi á öllum sviðum lífsins. Aðeins þegar ástin er hrein, er hún sannarlega ást. Ást sem vill eigna sér hlutina verður að lokum hættuleg: hún fangar, þrengir að og veldur eymd. Guð sjálfur elskaði mannkynið með hreinum kærleika; hann veitti okkur frelsi, jafnvel til að villast og setja okkur upp á móti honum. Rökfræði ástarinnar er alltaf rökfræði frelsisins og Jósef vissi hvernig á að elska með einstöku frelsi. Hann gerði sig aldrei að miðpunkti“ (Patris Corde, 7). Hann er frábær fyrirmynd allra þeirra sem vilja segja: „sjálfur lifi ég ekki framar, heldur lifir Kristur í mér“ (Gal 2:20). Jósef getur hjálpað okkur að lifa réttlátara fjölskyldulífi. Hann getur sérstaklega hjálpað körlum að tileinka sér ekki hugsjónir feðraveldis eða karlrembu, svo að þeir geti upplifað og miðlað gleði kærleikans í ríkum mæli.

No. 6 Jósef er verndardýrlingur kirkjunnar. Rétt eins og Jósef þurfti að vernda Jesú í uppvexti hans, þannig verður hann að vernda allan hinn leyndardómsfulla líkama Krists, kirkjuna, á jarðneskri pílagrímsferð hennar. Í daglegu lífi í Nasaret var Jósef dyggur og áreiðanlegur hjálpari Jesú og Maríu (sbr. Mt 2,14). Hann gegnir einnig sömu skyldu gagnvart kirkjunni, bæði á kyrrðarstundum og í ofsóknum og mótlæti. Við biðjum því sérstaklega um fyrirbæn Jósefs fyrir kirkjunni og kristnum mönnum í löndum þar sem þeir sæta ofsóknum.

No. 7 Jósef er fyrirmynd okkar um umhyggju. Í friðarboðskap sínum þann 1. janúar á þessu ári lagði Frans páfi áherslu á að við verðum að búa til „menningu umönnunar“ – þegar hann talaði um „menningu samfunda“. Jósef sá dyggilega um fjölskyldu sína. Hann er tákn alls þess sem kallast umhyggja. Það er því engin tilviljun að margar trúarreglur og andleg samtök auk margra sókna og kirkna eru undir vernd hans. Við þurfum aðeins að hugsa um St. Jósefssystur sem hjálpuðu til við að skapa „menningu umhyggju“ í löndum okkar. Jósef getur haldið áfram að hvetja okkur til að gera slíkt hið sama.

No. 8 Jósef er verndari flóttamanna og farandfólks. „Rís upp, tak barnið og móður þess og flý til Egyptalands“ (Mt 2,13b). Svo sagði engill Drottins við Jósef. Þessi atburður, flóttinn til Egyptalands, sýnir að Jósef deilir í mörgu því sem eru örlög óteljandi fólks allt til þessa dags. Þessi örlög, flótti og flutningar stórra hópa fólks, eru alþjóðleg áskorun sem enginn getur eða ætti að forðast. Á þessu eru engar auðveldar lausnir, en það er skylda og verkefni allra að hjálpa svo að fólk þurfi ekki að yfirgefa heimili sín og, ef þau þurfa þess samt, að draga úr eymdinni á flóttanum og veita þeim nýtt og virðulegt heimili þar sem þau geta búið í öðrum löndum, þó ekki væri nema tímabundið. Stjórnmálamenn bera aðallega ábyrgð, en hver einasti borgari verður að leggja sitt af mörkum til að skapa andrúmsloft velvilja.

No. 9 Jósef er von hinna deyjandi. Í samfélagi okkar, þar sem einmanaleiki og einangrun ríkir oft, verða margir að deyja einir. Við felum þá sérstaklega fyrirbæn heilags Jósefs, sem í áranna rás hefur verið sífellt meir verið ákallaður, einkum til að hjálpa hinum deyjandi. Við vitum hve mikilvæg dauðastund okkar er, og við verðum að búa okkur undir lokafundinn með Drottni. Þess vegna verðum við að leggja til hliðar allt það sem er rótgróin synd og eigingirni innra með okkur, og leggja okkur í hendur Drottins með von og trausti. Með Jósef við hlið okkar verður auðveldara að sjá dauðann sem „systur okkar, dauðann“ eins og heilagur Frans segir. Sorg eða ótti við dauðann fylgir okkur öllum, hvort sem það er vegna óvissu um hvað mun koma á eftir, eða vegna þess að dauðinn er bein ógn sem afleiðing ofbeldis og erfiðleika. Við erum sannfærð um upprisu Krists og þátt okkar í henni og við erum kölluð sem kristnir menn til að bera vitni um lífið og til að miðla huggun og von.

Jósef verndaði Drottin lífsins í upphafi jarðneskrar tilveru hans; hann setti með trausti sitt eigið líf í þjónustu Guðs. Megi hann hjálpa okkur að verða sjálf verndarar lífsins, við upphaf þess, við lok þess og svo lengi sem við erum á þessari jörðu, þar sem lífi svo margra er ógnað, eða er ótryggt og vanmetið. Megi heilagur Jósef hvetja okkur í lífi okkar með Guði með bæn sinni og fordæmi og vera hjálparhella allra sem eru í nauðum.

Heill sé þér, verndari Endurlausnarans,

og brúðgumi sællar Maríu meyjar.

Þér treysti Guð fyrir Syni sínum;

á þig setti María traust sitt;

með þér varð Jesús að manni.

Ver þú einnig oss, sæli Jósef,

sem faðir

og leið oss á lífsins vegi.

Afla oss náðar, miskunnar og hugrekkis

og vernda oss frá öllu illu. Amen.

Gefið út á Stórhátíð boðunar Drottins, 25. mars 2021

Czeslaw Kozon biskup, Kaupmannahöfn, formaður

Anders Arborelius kardínáli, OCD, Stokkhólmi, varaformaður

Bernt Eidsvig biskup, Can.Reg., Osló

Biskup David Tencer, OFMCap., Reykjavík

Preláti og biskup Berislav Grgic, Tromsø

Preláti og biskup Erik Varden O.C.S.O., Þrándheimi

Peter Bürcher, biskup emeritus, Reykjavík

Sr. Marco Pasinato, stjórnandi biskupsdæmis, Helsinki

List pasterski Konferencji Episkopatu Krajów Nordyckich

„Zbudziwszy się ze snu, Józef uczynił tak, jak mu polecił anioł Pański i zabrał ją do domu jako swoją żonę.” (Mt 1,24a)

Na tym kończy się relacja ewangelisty Mateusza o śnie Józefa, w którym Bóg wyjaśnia mu swoje plany wobec Maryi i dodaje mu odwagi. Józef, do którego Bóg przemawiał przez sny, przez swoją pokorną wiarę zajmuje dyskretne i ukryte miejsce w Ewangeliach i odgrywa ważną rolę w historii zbawienia. „Jezus widział w Józefie czułość Boga” (Patris Corde, 3). W tradycji Kościoła Józef stale nabierał większego znaczenia. Papież Franciszek podkreślił rolę Józefa w naszym życiu chrześcijańskim, nie tylko w liturgii, stwierdzając, że zawsze należy go wspominać w modlitwach eucharystycznych. Ten rok, ogłoszony rokiem św. Józefa, daje nam możliwość bliższego poznania Józefa i szukania jego pomocy, aby bliżej naśladować Jezusa.

# 1. Józef jest człowiekiem wiary i sprawiedliwości (por. Mt 1, 19). Podobnie jak Abraham, nasz ojciec w wierze, jest przedstawiany jako człowiek prawy. Nie chce zawstydzać ani szkodzić Maryi Dziewicy. W Nim urzeczywistnia się biblijny ideał: ten człowiek jest powołany do życia w wierze i sprawiedliwości. Józef słucha głosu Boga i postępuje zgodnie z wolą Bożą, chociaż wymaga to od niego wiele i jest trudna do zrozumienia. W ten sposób Józef staje się dla nas nauczycielem, kiedy nasza wiara zostaje wystawiona na próbę i uczy nas poddawania się Bogu nawet w trudnych sytuacjach.

# 2. Józef jest człowiekiem modlitwy i milczenia. Nie otrzymaliśmy ani słowa z ust Józefa. Z drugiej strony wydaje się, że słuchał wskazówek Bożych (por. Mt 1, 24). W posłuszeństwie spełnił to, czego Bóg od niego chciał. Potrzebujemy ciszy jako świętej przestrzeni, w której możemy nauczyć się rozpoznawać wrażliwy, ale czysty głos Boga.

Ponieważ był pobożnym Żydem, musimy wierzyć, że Józef znał Pismo Święte i „przeżuwał” słowo Boże w swojej modlitwie. Z pewnością musiał też nauczyć Jezusa modlić się. Teresa z Avila postrzega Józefa jako naszego nauczyciela sztuki modlitwy. Jeśli nie znajdziemy towarzysza duchowego, zawsze możemy się do niego zwrócić.

# 3. Józef jest obrońcą rodziny (por. Mt 2, 13-23). Kiedy pojawia się niebezpieczeństwo, bierze odpowiedzialność za swoją małą rodzinę i jej bezpieczeństwo w Egipcie, a następnie wraca do Nazaretu. Niewiele wiemy o życiu codziennym w domu w Nazarecie. To było prawdopodobnie trudne i wymagające życia dla Józefa, który musiał utrzymać rodzinę. Kiedy patrzymy na życie świętej rodziny, jest to dla nas inspiracja dla naszego własnego życia rodzinnego. Jezus jest w centrum, potem Dziewica Maryja przychodzi jako Matka Jezusa i nasza, podczas gdy Józef jest nieco bardziej w tle. Poprzez to dyskretne, służące i opiekuńcze zadanie staje się wzorem do naśladowania dla każdego ojca. Wiemy, jak ważna jest rola ojca w harmonijnym wychowaniu dzieci. Dlatego satysfakcjonujące jest obserwowanie, jak ojcowie coraz bardziej poważnie traktują swoją rolę, troszczą się o swoje dzieci i chętnie spędzają z nimi czas. To budujące, zwłaszcza w czasach, gdy wielu ojców zrezygnowało ze swoich obowiązków lub nawet są nieobecni.

# 4. Józef jest wzorem do naśladowania i obrońcą pracujących. Jak większość ludzi, Józef musi utrzymywać siebie i swoją rodzinę dzięki swojej pracy. W sensie biblijnym praca ma zawsze szczególną wartość. To także powołanie do uczestniczenia w Boskim akcie stworzenia. Dzięki naszej codziennej, czasem ciężkiej pracy możemy – podobnie jak Józef – pracować ze Stwórcą i tym samym wyrażać piękno stworzenia. Niestety wielu pracowników jest pozbawionych godności i poddawanych różnym formom wyzysku. „Pracownik jest wart swojej pensji”. (1 Tym. 5:18). Dlatego Józef jest potrzebny jako szczególny pomocnik. Może zainspirować nas wszystkich do pracy w obecności Jezusa i dla Niego. W ten sposób wszyscy możemy przyczynić się do uczynienia społeczeństwa lepszym, sprawiedliwszym i bardziej pokojowym, a wszystko to na chwałę Boga i dla wspólnego dobra.

# 5. Józef jest Czystym oblubieńcem Maryi Dziewicy. Stał wiernie u jej boku, gdy Syn Ojca Przedwiecznego, „Bóg z Boga, światłość ze światłości” wzrastał w jej łonie. W społeczeństwie pełnym seksualizacji Józef daje nam wszystkim cenne świadectwo poprzez swoją czystość. Czystość odnosi się nie tylko do życia seksualnego i uczuciowego, ale „wyraża postawę, którą można określić jako przeciwieństwo „posiadania”. Czystość oznacza wolność od posiadania we wszystkich dziedzinach życia. Tylko wtedy, gdy miłość jest czysta, jest prawdziwą miłością. Miłość, która chce posiadać, zawsze w końcu staje się niebezpieczna, zamyka, dusi i czyni nieszczęśliwym. Sam Bóg kocha ludzi czystą miłością i daje im wolność popełniania błędów i przeciwstawiania się mu. Logika miłości jest zawsze logiką wolności, a Józef był w stanie kochać z niezwykłą wolnością. On nigdy nie stawiał się w centrum”(Patris corde, 7). Jest wspaniałym przykładem dla wszystkich, którzy powiedzą: „Ja już nie żyję, ale żyje we mnie Chrystus” (Ga 2,20). Józef może pomóc nam znaleźć równouprawnione życie w rodzinie. Może szczególnie pomóc mężczyznom, aby nie angażowali się w patriarchalizm lub postawy macho, aby w pełni doświadczać i przekazywać radość miłości.

# 6. Józef jest patronem Kościoła. Tak jak Józef musiał chronić Jezusa w okresie dorastania, tak musi on chronić całe tajemnicze ciało Chrystusa, jakim jest Kościół, podczas jego ziemskiej pielgrzymki. W życiu codziennym w Nazarecie Józef był wiernym i niezawodnym pomocnikiem Jezusa i Maryi (por. Mt 2,14). Ma również to samo zadanie wobec Kościoła, zarówno w spokojnych chwilach, jak i w czasie prześladowań i przeciwności. Dlatego szczególnie modlimy się o wstawiennictwo Józefa za Kościół i chrześcijan na ziemiach, na których panują prześladowania.

# 7. Józef jest dla nas wzorem opiekuna. W swoim orędziu pokojowym z 1 stycznia tego roku papież Franciszek podkreślił, że musimy stworzyć „kulturę troskliwości” – kiedy mówił o „kulturze spotkania”. Józef wiernie troszczył się o swoją rodzinę. Jest symbolem wszystkiego, co nazywa się troską. Nie jest więc przypadkiem, że wiele zakonów i stowarzyszeń duchownych, a także wiele parafii i kościołów znajduje się pod jego opieką. Wystarczy pomyśleć o siostrach św. Józefa, które pomogły stworzyć „kulturę opieki” na naszych ziemiach. Józef może nadal nas do tego inspirować.

# 8. Józef jest obrońcą uchodźców i migrantów. „Wstań, weź dziecię i matkę dziecka i uciekaj do Egiptu” (Mt 2,13b). Wtedy anioł Pański powiedział do Józefa. To wydarzenie, ucieczka do Egiptu, pokazuje, że Józef dzieli los niezliczonych ludzi do dnia dzisiejszego. Ten los, ucieczka i migracja wielkich tłumów, jest globalnym wyzwaniem, którego nikt nie może ani nie uda się nikomu zatrzymać. Nie ma łatwych rozwiązań, ale obowiązkiem i zadaniem każdego jest dopilnowanie, aby ludzie nie musieli opuszczać swoich domów, a jeśli nadal będą musieli, to aby załagodzić cierpienie podczas ucieczki oraz dać im możliwość stworzenia nowego i godnego domu w innych krajach, nawet jeśli tylko tymczasowo. Główną odpowiedzialność ponoszą politycy jednak każdy obywatel musi przyczyniać się do tworzenia przyjaznego klimatu.

# 9. Józef jest nadzieją dla konających. W naszym społeczeństwie, w którym często panuje samotność i izolacja, wielu musi umierać samotnie. To właśnie ich polecamy szczególnie wstawiennictwu św. Józefa, który z biegiem lat jest coraz bardziej wzywany do niesienia pomocy szczególnie tym konającym. Wiemy, jak ważna jest godzina naszej śmierci i że musimy przygotować się na ostateczne spotkanie z Panem. Dlatego musimy odłożyć na bok wszystko, co jest w nas zakorzenione z grzechu i samolubstwa, i oddać się w ręce Pana z nadzieją i ufnością. Mając Józefa u boku, łatwiej jest widzieć śmierć jako „siostrę śmierć”, jak to ujął św. Franciszek. Każdy staje w obliczu żalu lub strachu przed śmiercią, czy to z powodu niepewności, co nastąpi później, czy też dlatego, że śmierć jest bezpośrednim zagrożeniem w wyniku przemocy i przeciwności losu. Przekonani o zmartwychwstaniu Chrystusa i naszego w nim udziału, my, chrześcijanie, jesteśmy powołani aby być świadkami życia, aby nieść pocieszenie i nadzieję.

Józef chronił życia Pana na początku jego ziemskiej egzystencji; ufnie oddał swoje życie służbie Bogu. Niech nam pomoże stać się obrońcami życia na początku, na końcu i tak długo, jak długo jesteśmy na tej ziemi, gdzie życie tak wielu ludzi jest zagrożone, niepewne i niedoceniane. Niech św. Józef nas zachęca w naszym życiu z Bogiem poprzez swoją modlitwę i przykład by być pomocą dla wszystkich potrzebujących.

Witaj, opiekunie Odkupiciela,

i oblubieńcze Maryi Dziewicy.

Tobie Bóg powierzył swojego Syna;

Tobie zaufała Maryja;

z Tobą Chrystus stał się człowiekiem.

O święty Józefie, okaż się ojcem także i nam,

i prowadź nas na drodze życia.

Wyjednaj nam łaskę, miłosierdzie i odwagę,

i broń nas od wszelkiego zła. Amen.

Dano w święto Zwiastowania Pańskiego 25 marca 2021

Biskup Czesław Kozoń, Kopenhaga, przewodniczący

Kardynał Anders Aborelius OCD, Sztokholm, wiceprzewodniczący